نگاه                  

هيچ حرفي برايِ گفتن وجود ندارد و بدترين کارها سخنراني است

نقل هر شعر يا مقاله از وبلاگ نگاه با ذكر منبع و لينك دادن به اصل بلامانع است .

لينك دوني :

يادآوري :

دادن لينک تنها و تنها به منظور اطلاع رساني بوده و به هيچ عنوان دليل بر اشتراک انديشه نيست .

مراكز و سامانه هايِ خبري

پيك نِت
نيوز نِت
اطلاعات.نت
پيـک ايـران
خبرنامه ي گويا
آژانس خبري كورُش
ايران پرس نيوز
شبكه ي خبري دادنامه
شبكه ي اطلاع رساني نفت و انرژي
خبرگزاري ايسكانيوز
خبرگزاري كار ايران
خبرگزاري آفتاب
خبرگزاري البرز
خبرگزاري آريا
خبرگزاري فارس
خبرگزاري موج
خبرگزاري مهر
خبرگزاري جبهه ي ملي ايران
خبرگزاري جامعه ي جوانان ايراني
خبرگزاري ميراث فرهنگي
خبرگزاري دانشجويان ايران
خبرگزاري ورزش ايران
الجزيرة نت - باللغة العربية
 

راديو و تلويزيون ها

بي بي سي فارسي
بي بي سي ( 2 )
راد يو بين المللي فرانسه
برنامه ي فارسي صداي آلمان
صداي اسرائيل
راديو جوان
راديو زمانه
ايران سيما
واحد مركزي خبر
 

روزنامه ها نشرياتِ ادواري و سايت هايِ خبري

ايران
اسرار
حمايت
انتخاب
رويداد
خورشيد
رستاخيز
نوانديش
خبرنگار
نيم روز
حيات نو
حوزه نت
نيوز نت
روز آنلاين
ملت نيوز
ادوار نيوز
انصار نيوز
جوان نيوز
شريف نيوز
فردا نيوز
عارف نيوز
بورس نيوز
پرسا نيوز
پنلاگ نيوز
گزارش گران
ايران ما
ايران امروز
ايران bbb
ايران فردا
فرهنگ آشتي
هم وطن سلام
وزارت امورخارجه آمريكا
سايت خبري بازتاب
سايت خبري سرخط
سايت خبري شهروند
سايت خبري بي طرف
شبكه ي خبر دانشجو
مجله ي اينترنتي فريا
روزانه تهران جنوب
هفته نامه ي تابان
اتحاد تا دموکراسي
باشگاه خبرنگاران جوان
روزنامه ي كيهان
جمهوري اسلامي
مردم سالاري
همشهري
جام جم
خراسان
اعتماد
رسالت
شرق
قدس
خبر ورزشي
كابل پرس
تهران تايمز
هفت تير
30 نما
تكتاز
 

كتاب خانه ها و مراكز فرهنگي

 كتاب خانه ي قفسـه
کتاب هاي رايگان فارسي
كتاب هاي رايگان فارسي-خبرنامه
كتاب خانه ي نهضت ملي ايران
كتاب خانه ي دكتر محمد مصدق
كتاب خانه ي خواب گرد
كتاب خانه ي شاهمامه
كتاب خانه ي دل آباد
سخن - سايت كتاب و نشر الكترونيك
 

تشكل ها و نهادهاي فرهنگي و اجتماعي

سازمان سنجش آموزش كشور
سازمان اسناد و كتاب خانه ي ملي ايران
شوراي گسترش زبان و ادبيات فارسي
خانه ي هنرمندان ايران
مجله ي فرهنگ و پژوهش
مؤسسه ي مطالعات تاريخ معاصر ايران
مؤسسه ي گفت و گوي اديان
مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران
پايگاه اطلاع رساني پزشكان ايران
نهضت آزادي ايران
پن لاگ
کانون نويسندگان ايران
كانون انديشه ي جوان
کانون پژوهش هاي ايران شناختي
كانون زنان ايراني
زنان ايران
گزارش گران بدون مرز
تريبون فمنيستي ايران
انجمن فرهنگي هنري سايه
موج پيشرو
 

فرهنگي - هنري

خزه
دوات
واژه
رواق
قابيل
بخارا
سمرقند
سپينود
ماندگار
سيبستان
شبنم فكر
نسل پنجم
خسرو ناقد
خانه ي داستان
مجله ي خانه ي داستان
مجله ي سينمائي ادبي
تاريخ و فرهنگ ايران زمين
تاريخ ايران باستان
روزنامه هاي م . ويس آبادي
ميان برهاي سي ثانيه اي
يادداشت هاي يك اطلاع رسان
دل تنگي هاي يک کرم دندون
طومار - ليلا فرجامي
اديبان - وحيد ضيائي
ميرزا پيكوفسكي
صد سال تنهائي
خشت و آينه
جن و پري
هفت سنگ
رمزآشوب
هرم
شبح
فرياد
آدينه
آدينه2
ادبكده
ادبستان
غربتستان
عصيان گر
پوكه باز
كتاب لاگ
كشتي نوح
حيات خلوت
آرمان شهر
الهه ي مهر
نيما يوشيج
جيرجيركِ پير
مي بي رنگي
ساحل افتاده
كلكسيون شعر
بازگشت به آينده
آوازهاي خار بيابان
كلك خيال انگيز
لوليتاي ايراني
آرامش دوستدار
آستان جانان
خشم و هياهو
خاكي آسماني
پريشان خواني
هنر و موسيقي
قصه ي كرمان
ايران تئاتر
باغ درباغ
كاپوچينو
آرش سرخ
کارگاه
 

نويسنده گان شاعران و هنرمندان

صادق هدايت
ابراهيم يونسي
فروغ فرخزاد
احمد شاملو
بنياد شاملو
شاملو - مجموعه ي آثار
نادر نادر پور
سهراب سپهري
هوشنگ گلشيري
داريوش آشوري
اسماعيل خوئي
بزرگ علوي
صمد بهرنگي
منيرو رواني پور
دكترعلي شريعتي
عبدالكريم سروش
آواي آزاد - مجموعه آثاري از شاعران معاصر
 

(ژورناليست ها ) و وبلاگ ها و سايت هاي حاوي لينك هاي متنوع و مفيد

روزنامك
زن نوشت
دو در دو
پابرهنهِ برخط
سرزمين آفتاب
روزنامه نگار نو
دنياي يك ايراني
سفرنامه ي الکترونيک
وبلاگ بي بي سي فارسي
حاجي واشنگتن
علي خرد پير
امشاسپندان
ايران كليپ
ايران جديد
هفت آسمان
بلاگ چين
خانم کپي
آق بهمن
يك پزشك
خبرنگار
روزانه
فرياد
كوچه
کسوف
 

(گروهي ها) گاه نامه ها و مجله هاي الکترونيکي

پيك خبري ايرانيان
ايرانيان انگلستان
كتاب داران ايران
خواندني ها
مجله ي شعر
خانه ي سبز
پويشگران
فروغ نت
گيل ماخ
زيگ زاگ
شرقيان
صبحانه
ديباچه
انديشه
فانوس
پنجره
پندار
گوشزد
هنوز
نامه
لوح
 

وب نوشت ها و سايت هاي شخصي - فرهنگي سياسي اجتماعي

مهرانگيزكار
مسعود بهنود
شيرين عبادي
هادي خرسندي
احسان شريعتي
ايرج جنتي عطايي
اشكان خواجه نوري
ميرزا آقا عسكري
لطف الله ميثمي
محمدرضا فطرس
وحيد پور استاد
اميد معماريان
سيروس شاملو
كورش علياني
شاهين زبرجد
مهين ميلاني
سعيد حاتمي
ملكه ي سبا
حسين پاكدل
علي قديمي
هادي نامه
بيلي و من
نقش خيال
مسافر شب
بدون حرف
گيله مرد
بازگشت
تادانه
ناگزير
مهتاب
افکار
فردا
آشيل
قلم
شيز
سپهر
ناتور
جمهور
بي اسم
35 درجه
گل خونه
يك قطره
آبچينوس
هومولونوس
روز نوشت
چشم هايش
ملي مذهبي
باغ بي برگي
چرند و پرند
رامين مولائي
يك نخ سيگار
زندگي وحشي
از بالاي ديوار
سرزمين رؤيايي
تحقيقات فلسفي
روي شيرواني داغ
شهروندِ نصف جهاني
يادداشت هاي نيمه شب
ترا اي کهن بوم و بر دوست دارم
كتابچه ي مهدي خلجي
مقالات سياسي و اجتماعي
ارزيابي شتاب زده خداداد رضا خاني
اكنون شهرام رفيع زاده
آدم و حوا حسن محمودي
قلم رو ساسان قهرمان
پوتين محمد تاجيك
چشمان بيدار مهستي شاهرخي
چرا نگاه نكردم ؟
عمادالدين باقي
محمود فرجامي
شادي شاعرانه
سلول انفرادي
کتاب درخانه
تقويم تبعيد
پراكنده ها
بلاگ نوشت
زر نوشت
ارداويراف
ميداف
عكاسي
ليلا صادقي
سينماي ما
فيلم نوشته ها
آيدين آغداشلو
نيک آهنگ کوثر
پيمان اسماعيلي
وبلاگِ عكاسي
ايران كارتون
فروشگاه گرافيك
 

اديان ومذاهب

يتااهو
يهود نت
آيه الله منتظري
شريعت عقلاني
بام آزادي
 

ادبيات و هنر - شعر و داستان - مقاله : فلسفه و شناخت جامعه و انسان

نقطه تهِ خط
ماهنامه ي هنر موسيقي
خيال تشنه - حميرا طاري
هزارتو - فرزاد ثابتي
يادداشت هاي شيوا مقانلو
گوباره - ابراهيم هرندي
داستان هاي کوتاه يک آماتور
اهورا - مجيد ضرغامي
انساني بسيار انساني
الفلسفة فل سفه
نامه هاي ايروني
پيام يزدان جو
چه گوارا
چوبينه
گردون
برج
 

كامپيوتر و ارتباطات

دات
زيرخطِ IT
سرگردون
امير عظمتي
استاد آنلاين
همايون اسلامي
سرزمين كامپيوتر
فولكلور اينترنتي
وبلاگ تخصصي دلفي
از صفر تا اينترنت
سايت علمي فرهنگي خاطره
رباتيك و هوش مصنوعي
راهرو وب - محمدرضا طاهري
دانش كتاب داري و اطلاع رساني
ايتنا - اخبار فناوري اطلاعات
فناوري اطلاعات و ارتباطات
دنياي كامپيوتر و ارتباطات
مديريت فناوري اطلاعات
انديشه نت
 

نام داران « وب ِ» فارسي - متنوع و انتقادي

مجيد زهري
حسن درويش پور
روزگارما بيژن صف سري
خواب گرد رضا شكر اللهي
سردبيرخودم حسين درخشان
حضورخلوت انس عباس معروفي
پيام ايرانيان مسعود برجيان
كلمات اكبر سردوزامي
 

اطلاع رسان هاي بي نام و نام دار سياسي اجتماعي فرهنگي

دموكراسي فرزند جسارت
روز شمار انقلاب
زير چتر چل تيكه
چه و چه و چه
اردشير دولت
وب-آ-ورد
ورجاوند
خُسن آقا
سگ باز
چپ نو

طنز سياسي

ملاحسني
ملاحسني در کانادا

سايت هاي سرويس دهنده

 بلاگ اسپات
پرشين بلاگ
بلاگفا
وب گذر
 

موتورهاي جستجو و فهرست ها

 گوگل فارسي
گويا
تير آخر
پارس خبر
لينک هاي فله اي
داده هاي فارسي
 

لوگوها

وبلاگ نما

لينكستان

ليست وبلاگ هاي به روز شده

Weblog Commenting and Trackback by HaloScan.com






شنبه، اردیبهشت ۰۹، ۱۳۸۵

 

گفت و گوی ذهنی - يادداشت های هویتی

از سری : من و کلاه ( از آرشیو خانه )

گفت و گويِ ذهني – يادداشت هايِ هويتي
( 4 )
- سخن در اين بود كه اكنون ناچاريم در تماميِ گذشته هايِ هويتي و فرهنگيِ خويش تجديدِ نظر كنيم . بايد تازه و اكنوني ببينيم و بينديشيم . به گفته يِ سهراب " چشم ها را " بشوئيم و " جورِ ديگر " ببينيم . يا : چشم بگشائيم و به انديشه و شناخت انسانی لبخند بزنيم .
- كلاه : آيا نگاهِ اكنونيِ " انسانِ ايراني " به خويشتن و هستي ، لزومِ بررسي و شناختِ مباحث و مقولات و پديده هايِ اجتماعي و هويتي و فرهنگيِ ديگر را پديد مي آورد ، يا خير ؟ " به عبارتِ ديگر " : پرداختن به فردا ، ما را در آغاز به سويِ شناختِ خويش و ساختارهايِ گوناگونِ ذهني و اجتماعي ، در ديروز و امروز هويتی خويش و ديگران سوق مي دهد ، يا نمي دهد ؟
- فرض بر اين است كه ما در بحثِ خود از مقدمات برآمده و می خواهيم در موضوع و ماهيت سخن بگوئيم ، نه پرداختن به مباحث و مقولاتي مربوط به گذشته و ساختارها و انديشه هايِ روا و ناروايِ ديروزي .
- چه كسي گفته است مربوط به گذشته ؟
- كلاه : شما نمي گوئيد ؟
- گفتنِ من چيزي را عوض نمي كند . مگر نه اين كه داريم از سرزمين و هويتِ خويش و آن چه هم اكنون در جامعه يِ ما در حالِ رخ دادن است ، سخن مي گوئيم ؟ پس گريزي نداريم از اين كه تماميِ ساختارهايِ اكنونيِ جامعه و ذهنيت و شخصيتِ " انسانِ ايراني " را در امروز و اكنون بشناسيم و حتا ريشه هايِ بسياري ناروائي ها و بنيان هايِ به اصطلاح در حالِ فروپاشي - يا چنان كه شما مي گوئيد مربوط به گذشته - را بشناسيم و تعريف كنيم و اگر نه برايِ خويش ، برايِ جامعه و مردم توضيح دهيم و تبيين كنيم و ...
- علاوه بر اين ، هم " خرافات " و هم " اسطوره " عمري به درازايِ تاريخ دارند و با ده سال و ده ها سال از بين نمي روند . مگر در كشورهايِ صنعتي و غربي اين مقولات از بين رفته است ، كه در اين جا از بين برود ؟ نمونه ی ترکيه – با تمام اشتراکات فرهنگی و اجتماعی – کافی نيست ؟ دين عمري به كهن ساليِ بشر بر رويِ خاك دارد ، يعني حتا پيش از تمدن هم ، انسان هر چه را كه از خود برتر ديده ، خدايِ خويش پنداشته و ساخته است . اين مقوله اي نيست كه بتوان به آساني در رابطه با بررسيِ ساختارِ اكنونيِ جامعه يِ ايران ، از آن گذشت .
- كلاه : بگذريم و بازگرديم به موردِ خاصِ سخن و بحثِ خويش .
- آري چنين است . اما بايد ببينيم و بدانيم كه در كجايِ زمان و فضا ايستاده ايم . درست است كه نمي خواهيم عينا تجربه يِ تمدنِ غرب را در دانش و شناختِ انسان و جهان تكرار كنيم . اما برايِ آزادي و آگاهي ، گريزي از فهمِ تمدن هايِ گوناگونِ بشري وجود ندارد و صد البته كه هم درآغاز ، بايد خويش و جامعه يِ خود را ، به خوبي بشناسيم و در آن تأمل كرده باشيم و با آگاهي در اين مقوله سخن بگوئيم .
به عبارتِ ديگر: مي خواهيم بدانيم در كدام بستر از زمان و مكان قرار داريم ؟ و از کدام دانش و تمدن و آگاهي مي خواهيم برخوردار گرديم و در كجا و از كجا ، داريم سخن مي گوئيم ؟
- " ما بيرونِ زمان ايستاده ايم "
- " نيما " اگر مي بود ، مي گفت : " چه بسا حرف ها مي توان زد * مي توان چون شبي ماند خاموش "
- اشكالِ كار در آن جاست كه ما فكر مي كنيم – يعني نسلِ ما فكر مي كند - مي تواند دو نقش را با يكديگر ايفا كند ، دو نقشي كه متضادِ هم مي باشند و مهم تر آن که ما اخيرا گرفتارِ اين توهم شده ايم كه : مي توانيم نسلِ سازنده نيز باشيم .
- خير ، نسلِ ما برايِ خرابي و ويراني آمد و همين كار را هم كرد و در خويش نيز ويران شد و سوخت . اين نسل ، حتا اگر پس از اين براي او قائل به نقش و تعهدي باشيم ، بازهم آن نقش تنها و تنها خراب كردن است ، نه چيزي ديگر . بهتر است كه هم چون گذشته های دردبار همه چيز را در هم نيآميزيم و قادر به تفكيكِ مسائل از يكديگر باشيم .
- كلاه : معنايِ سخن شما آن است كه نسل هايِ انقلابِ 57 نقشي در سازندگي نداشته اند و پس از اين نيز نخواهند داشت ؟
-
و باز جواب همان جواب خواهد بود كه : خير ، نقش داشته ايم و خواهيم داشت ، اما آن نقش - هم چون گذشته - خرابي و ويراني بوده است و می باشد . باور ندارم كه ما به توانيم سازنده نيز باشيم . شخصيتِ ما شكل گرفته و كامل شده است . ما ويران شده ايم و باور نداريم و مگر " نسلِ سوخته " يعني چه ؟
- كلاه : اين كه نهايتِ بدبيني و نوميدي است . تسليم شدن به مرگ است .
- خير . اين نهايتِ اميد است . اميد به فردايي بهتر كه نقشِ نسل هايِ معاصر در آن فوق العاده مهم و تعيين كننده و حتا به يک معنا سازنده بوده است . سازندگي يعني چه ؟ ؟ زيربنائي ترين و اساسي ترين نقش را نسل های انقلاب 57 – و به ويژه نسل دوم و سوم – ايفا کردند و همين نسل سنگين ترين بارها را بر دوش داشته و تا به اين جا رسانده و رسيده است .
آن چه من مي گويم اميد به جامعه و مردماني است كه هيچ شباهتي با تماميِ گذشته هايِ هويتي خويش ندارند و نسل هاي انديشه ورز و استوار و اكنوني ، انسان هاي آگاه و شايسته ای از نسل سوم و چهارم انقلاب 57 را - كه در عرصه هايِ گوناگونِ كشور و جهان بشری درخشيده و خواهند درخشيد – آموزش داده و برآورده است . اصولا جامعه ی متفاوت بل متضاد با گذشته را همين نسلِ دومی ها تحويل داده اند . ( حالا در چگونگی آن جداگانه بايد بحث کرد که چه بود و شد و آموزش داديم يا نداديم ؟ اما به هر حال نسل مستعد با اکثریت بی تفاوتش ، بهترين زمينه را برای پذيرش و آموزش فراهم می آورند و آورده اند . کجا نسل های گذشته اين گونه آمادگی پذيرش را داشتند ؟؟ شايد آموزش ندادن و رها کردنِ نسل توسط اکثريت جامعه ، يا آموزش های مذهبی که در مدارس و مساجد و تلويزيون ودیگر رسانه ها داده می شد و شد ، بهترين زمينه و آماده ترين ابزار را نیز در اختيارِ فعالان فرهنگی قرار داده است و ... ) و آن اکنون و فردا را ، ما امروزيان يعنی نسل دوم انقلاب 57 با فدا كردنِ جان و زندگيِ خويش ، برآورده و پرورده ايم و اين چيزِ كمي نيست . ما خود نیز سوخته ، اما برآمده ايم .
كارِ نسل هايِ معاصر ، با اهميت ترين كارها و نقش ها در طولِ تاريخ و هويتِ ايراني بوده و خواهد بود و آن چه من مي گويم اميد به همه چيزي است كه اکنون در حالِ شدن و برآمدن است و ما شاهدش هستيم و نيز بنيان گذارش ... ( نسل اولی ها که جذبِ ثروت و قدرت شدند و به جبرانِ زندگی های ناکرده ، به رفاه و لوده گی روی آوردند ... و دیگر چه عرض کنم ؟ ) .
- و مگر اين كم فضيلتي است كه ويران گر ، خود شاهد بنايِ باشكوه و استواري باشد كه بر گرده يِ " رنج " و فداكاري و جان بازي و زندگي نهادن او و نسل او بر آمده است و بنا شده است . به باورِ من نسل هايِ معاصر در طولِ تاريخِ حيات و تمدنِ ايراني ، بي سابقه و بي نظير بوده اند و هيچ دوراني از حياتِ چندين و چند هزار ساله يِ ايراني ، به پر باري و ارزشمندي و تعيين كننده گيِ دوران اكنوني و نسل های معاصر – به ويژه نسل دوم و سوم انقلاب 57 - نبوده و نيست . عكسِ آن چه که شما مي گوئيد " نوميدي و بدبيني " من آن را " اميدواري و خود باوري " مي نامم . " مي گويم و مي آيمش از عهده برون "
- شما در چندين هزار سال هويتِ ايراني ، جامعه اي به خود باوري و خود آگاهي و خودساخته گی و از خود گذشتگيِ و ... نسل هايِ " انقلابِ 57 " نشان دهيد تا نظرم را تغيير دهم . ناآگاهيِ جامعه و انسان كه افتخاري ندارد و به راستی نسل های گذشته جز نادانی و پیروی کورکورانه و اتکاء به خِرد داشته یا نداشته ی مراجع خویش ، چه داشته اند ؟ و آیا جز این بوده است که نسل پدر من با ده یا صد پشت پیش از او ، جز کپی برابربا اصل یکدیگر ( نادانی و تقلید و سلب مسولیت اندیشیدن ) چیزی دیگری بوده اند و ...
بگذريم . نمي خواهم در اين جا به اين بحثِ فرعي وارد شوم ، اما لازم است گفته باشم كه بارِ تماميِ عصرها و نسل هايِ گذشته و آينده را – هر دو – تنها و تنها نسل ها و جامعه يِ معاصرِ ايراني ، بر دوش گرفته است . اتفاقا من نقش و سهمِ فردائيان را كم و كم تر مي گيرم و می دانم . ساختن بر زمين و بنياني كه نسلي به بهايِ فداساختنِ خويش ، فراهم آورده و پي ريزي كرده است ، چندان كارِ دشوار و مهمي نيست . آن چه بايد بشود ، شده و همان است كه در دورانِ معاصر ، در زيربنائي ترين ساختارهايِ ذهني و اجتماعيِ جامعه ی اکنونی ايران ، برآمده و مستعد ترين زمينه های فرهنگی آماده شده است .
- از آن گذشته مگر برايِ نسل هايِ امروزين ، اين كم فضيلتي است كه - دستِ كم- خود شاهد و ناظر بر اين نوسازي و بازسازي و آفريننده گي باشند ؟ حالا چه اندازه مي توانند خود در اين ساختمان به كار آيند و آمده اند ، بسته به فرد و اراده و ديروز و امروزِ او و برآمدن یا برنیامدن اوست ...
- و سرانجام كلاه : يعني ما كماكان بايد ويران گر باشيم و خراب كنيم و به پيش به رويم ؟ و همين طور تا كي و كجا ؟
- تا آن جا و هنگامي كه آن غنچه بشكفد . آن نوزاد به راه بيفتد و آن بنايِ استوارِ " دانش " و " آزادي " و كاميابيِ " انسانِ ايراني " برآيد و تضمين شود . به گفته يِ همان كه گفته : تا آن " كودكِ دوره يِ طلايي " گام در راه گذارد و نقشِ خويش را كه ساختن جامعه ای آگاه و آزاد بر مبنای خِرد و شناختِ زمينی انسان است ، بر اين بنايِ ويران و تسطيح شده و مستعد بازسازی و ايفا كند .
- انگار دستِ كم دو نسل فدا شده است ، تا بنايِ " ايرانِ آزاد و آگاه و آباد و شادكام " نهاده شود .
- بلی چنين است ، باز " نسلِ سومي " ها ممكن است در سازندگيِ فردا نيز نقشي داشته باشند . يا به هر حال اميد به مشاركت و حضور در جامعه يِ كاميابِ فردا را دارند . ما " نسلِ دومي " ها كه : بسياري مان جان باختيم ، يا گذرانِ رنج بار و محدود و محروم و ممنوعمان را در زندان های کوچک و بزرگ به سَر آورديم و آن چه بود که سوختيم و تمام شد و به راستی معلوم نيست که چه تعدادمان آن جامعه يِ " ايده آل " را ببينيم و شاهد شکفتنش باشيم ؟
- از " نسلِ اولي " ها هم ، همان اشاره کافی است که ديديم و می بينيم و نیاز به بحث چندانی ندارد . " نسلِ سوم " هم حداقل فرصتِ زندگي در آينده را دارد ، اما اين تنها " نسلِ دومِ انقلابِ 57 " بود كه سوخت و ساخت و برآمد ، یا بر نیامد و گذاشت و گذشت و رفت یا هم چنان حسرت به دل دارد می میرد و می رود ...
- و فعلا بس كنيم و همگي به ايرانِ آزاد و آباد و آگاه و شادكام فردا بينديشيم و به " انسانِ نو " و خِرد ورز و شايسته يِ ايراني در امروز و فردای جامعه و کشور درود بفرستيم .

والتمام


|
چهارشنبه، اردیبهشت ۰۶، ۱۳۸۵

 

و اين نوروزتان دیروز ( شعر کلاسيک )

و اين نوروزتان ديروز

هوا صاف است و بارانی خلايق کومسلمانی * چه می خواهيم ما اکنون، جهان فانی جهان فانی
بر اين طبل تهی کوبيد بسياران و بسياران * که مشتِ جمله گی وا می شود ، آری به ارزانی
چه می گوئيد ديگر ، ای خداوندانِ حرفی مفت ؟ * بشر وا کرده چشمانش ، نمی گويد ز نادانی
دکان ها بسته خواهد گشت گرآزاد شد انسان * خِرد حاکم شود روزی ، به آسانی به آسانی
هلا ای آدمک ها ، مردمی ديگر شده اکنون * بپا خيزيد نوروز است ، می گويد : فراوانی
که ای بيمار قومِ حذف گرديده ز دفترها * مگر نه مرتع سبزی ست ، رو کرده به ويرانی ؟
کنون خاموش ای بوزينه گان ، اولادِ بوزينه * و گرنه باز می رينيد بر اين مُلک ، مامانی
چه می گويم چه می خواهم ؟ که مفعوليم ما مردم * و ترک و رشتی وکرد است خرترازخراسانی
چنين مردار شد ، پوسيد و هی گنديد جان وتن * که کفتاران برآوردند سر ، در گور ايرانی
تمامی منتظر کز در درآيد منجیِ عالم * بگايد مر شما را ، هرکه گايد مفت و مجانی
*
شعری از دفتر: " شرح دقيقِ فاجعه " / ايران : 1384 گشوده تا کنون .


|
شنبه، اردیبهشت ۰۲، ۱۳۸۵

 

فراخوان فهم ( 4 ) - مقاله

فراخوانِ فهم – 4
دعوتِ چارم

رودرواسي را كنار بگذاريم . حرفي نگفته نيست و زمانِ آن گذشته است كه به " ليتَ " و " لعلَ " برگذار كنيم و به سر آيد .
موضوع كاملا روشن است . جامعه و جهانِ سنتي ، در برابرِ انسان و جهانِ مدرن ، دارد سخت ترين ايستاده گي ها را از خودش نشان مي دهد .
و به راستي كه قرن ها و هزاره ها محروم بودنِ « انسانِ شرقي » از « فهم » و پيرويِ كوركورانه از « متوليان دين » با اين ملت ها و هويت ها ، چه كرده است ؟ ؟ و چه انتظاري از اين مردم و جامعه ی بيمار داريم ؟؟ ! ! به راستي چه انتظاري و از که و چه ؟ ؟
از " فسادِ موجود " در اشكالِ گوناگونش ، در دو سه " دعوتِ پيشينِ فهم " سخن گفته ام و ديگران نيز گفته اند و همه مي دانند و مي دانيم و نيازي به تكرار نيست كه " شرقِ رنج انديشِ " گيتي - و به ويژه منطقه ي خاورميانه - همواره زندگی را به فردا وعده داده و گيتی را محل گذر و مزرعه ی آخرت و سراسر در رنج و ماتم خواسته است . احاديثی چون ( الدنيا سجن المومن و جنه الکافر ) و ( الدنيا مزرعه الآخره ) ضرب المثل گرديده و ملت ها و هويت های رنج انديش شرقی هميشه " زندگی " را حقير شمرده و آن را نکوهش کرده اند و هنوز که هنوز است " چله نشينی " و رياضت و ترک دنيا و تقديس مرگ در اين جوامع به عنوان فضيلتی قابل ستايش گرامی داشته می شود و از جانب اربابِ قدرت و ثروت تبليغ می گردد و ...
و می دانيم و می دانند که ايران و ايرانی قرن ها و هزاره هاست با " رنج انديشی " و شب و روز ديدنِ هستی ، رشد کرده و به آن خو گرفته است و سده ها و هزاره هاست که همين نگاهِ ثنوی و مرگ انديش به زندگی ، برايِ انسان و امروز و فردايِ جوامع ، هويت و شخصيت تعيين كرده و " تاريخ " آفريده است ...
نگاهِ طبقاتي و ثنوی ايرانی به هستي ، همواره سبب گرديده است که در جهت صيانت از منافع و مصالحِ زمامدارانِ جامعه و طبقات و انديشه ی حاکم ، امكانِ رشد و « آگاهي » از نوعِ مردم سلب و ويژه گيِ فهم از " انسان " انكار شده ، به تقليد و دنباله رویِ کورکورانه تبليغ و هدايت گردد .
يعني اين كه گذشته گانِ و جوامعِ ما در دو هزاره ساله يِ پسِ پشت ، عبارت بوده اند : از پادشاهان و دربارياني كه شب و روز را در عشرت و رفاه و لاابالي گري و لذت هايِ حقيرِ خويش روزگار مي گذرانده اند و در برابر ، توده هايِ مليونيِ بي شماري ، به صورت برده گان و بنده گان طبقات حاکمه ، به سر آورده اند . مردم همواره مشتی « رعيتِ » مکلفی بوده اند که تمامیِ هستي شان – اعمِ از جان و مال و نواميس و كار و بي گاري - از آنِ ارباب و پادشاه و حاكم بوده و « متوليانِ دين و مذهب » هم 20% خود را مي گرفته اند و در عوالمِ « مريد » و « مريد بازي » و « بت سازي و بت شكنيِ » غرق بوده اند و در جهتِ حفظ وضع موجود کوشيده اند و بدين گونه قرن ها و هزاره ها ، جوامع و مردمي « حقير و زبون و ناتوان و فقير و مستأصل » اسير و گرفتار مديران و رهبراني بي مقدار و خواب گرد و ناتوان باقی مانده اند و جامعه دقيقا به همان صورتِ " شبان رمه گي " – كه مختاري و ديگران مي گفتند - در فسادي مقبول و مشروع و خِرد انکار کرده و غرق در نابينائی ذهنی ، به اصطلاح اداره شده است ...
« رنج انديشيِ انسانِ شرقي » نيز ريشه در همين طبقاتي بودنِ جوامعِ ايشان داشته و نتيجه هم اين مي شده است و شده است كه اگر در بينِ طبقاتِ پائينِ جامعه -يا حتا از ميانِ طبقاتِ رهبري كننده و نزديكانِ قدرت - فردي پيدا مي شده كه در اثرِ شرايط و طيِ فراز و نشيب ها و سرگرداني ها و رنج ها و دشواري های بسيار ، مي توانسته است « انسان » و « هستي » را - چنان كه بايد و شايد - بشناسد و ببيند و به « شعور » و « خِردي » انساني دست پيدا كند ، يا بايستي ثناگويِ قدرت مي گرديده و از دانش و درك و دريافتِ خويش ، در جهتِ " حاكميت " ها استفاده مي كرده است و يا اين که در نزديک ترين فرصت ممکن بر دار مي رفته است ...
نمونه هايِ فرديِ آن : بابك و حلاج و افشين و آرش و حسنكِ وزير و ده ها و صدهايِ ديگري است كه در طولِ تاريخِ منطقه ی پيامبرخيزِ خاور ميانه ، دست و پا بريده اند و سنگ باريده اند و در آتش سوخته اند ، يا هزارانِ ديگری كه در جنگ هايِ قومي و قبيله اي و مرامي و اعتقادي ، از پشت و پهلو و آشكار و پنهان ، با تيغ و دشنه جان باخته اند و روزگار هم چنان به كامِ « آدمك ها » باقی و برقرار مانده است .
از هندوستان و افغانستان و قفقاز ، تا ايران و عراق و مصر و سودان و تونس و ليبي و فلسطين و تماميِ منطقه يِ خاورميانه - كه از دير بازِ تاريخيِ خويش « قتلِ عامِ مزدكيان » را به تشويقِ « روحانيتِ زرتشتي » و مباشرتِ « انوشيروانِ بيدادگر » به ياد داشته و پس از کشتارها و دست و پا بريدن ها و جوی های خون در سده های نخستين اسلامی ، در ترورهايِ « اسماعيليه » و سپس « اخوان المسلمين » و « فدائيان اسلام » احيا گرديده و در « بابي كشي » های عصر ناصری و سده يِ گذشته ، سرانجام هسته هايِ تروريستيِ برانگيخته شده توسطِ اربابِ قدرت برآمده است ، و همواره نيز ظاهری انقلابي و عقيدتي يافته و در قالبِ نهضت هايِ مخفی با ظواهر عوام پسند هم چون « انجمنِ مجازات » به شكارِ روشن انديشانِ مشروطه خواه برخاسته است .
از كشتاري چنين سازمان يافته كه بگذريم ، به هزاران دشنه و زهر و نيزه و گلوله وآمپول هايِ هوا و سقوط هايِ كاملا مشكوكِ هواپيماها و مرگ هايِ كاملا تابلوِ فرموده شده اي چون « قتل هايِ زنجيره اي » خواهيم رسيد كه در جنگ ها و شرايط عادی ، در شهرها و تماميِ گوشه كنارها و كوچه پس كوچه هايِ اين مرزبوم ، از پشت و پهلو ، بر پيكر آزاد انديشان و بشر دوستان و « خِرد گرايان » - يا به اصطلاحِ روز « دگر انديشان » - فرود آمده و به زندگيِ مخالفينِ حاكميت هايِ دست نشانده و بيدادگر و یک سو نگر خاتمه داده است .
يعني اين كه تماميِ موجوديِ جامعه و به ويژه استعدادهايِ بزرگِ انساني و ذهني ، در طول تاريخ همواره در انحصارِ طبقاتِ حاكمه بوده و خِرد ورزان ايراني و شرقی تنها در صورتي مي توانسته اند ادامه يِ حيات دهند كه جزء اثاث البيتِ خان و حاكمي باشند و در جهتِ منافعِ قلدر و قدرت مندي ، به توجيهِ نظمِ موجود برخيزند و در خدمتِ جهل و تباهيِ عموم و نفعِ خواص ، به مداحيِ شرايطِ نامطلوب ، علي رغمِ نظر و دريافتِ شخصيِ خويش برخاسته باشند و ديده بر « فهم » و دانش بسته ، عند اللزوم حتا از انكار دانسته های خويش گريز و پرهيزی نداشته باشند ...
و مگر نه اين است كه هرجا شاعر و اديب و نحوي و لغوي و منجم و متكلم و فيلسوف و دانشمند و حتا فقيه و واعظي بوده است ، به ناچار حاشيه نشينِ خان و حاكم و پادشاهي - خودي يا بيگانه وگاه حتا دشمن - مي گرديده و سر از اندرونيِ قدرتمندي در مي آورده است و يا چون « صدرا » و « بهائی » و ديگران و ديگران ، در ركابِ « مرشدِ كامل ، قطب الاقطاب ، شاه عباس موسوي الصفوي » پياده راهِ مشهد را طي مي كرده است .
از آن سويِ ديگر نيز ، اين همه مهاجرتی – كه برايِ همه ممكن نبوده است – بازهم به دليلِ عدمِ امكانِ گسترش و بهره برداري از منابعِ علمي و اسنادِ مكتوب ، در منطقه يِ خاصي دونِ منطقه يِ ديگر و يا شرايطِ سياسيِ نامساعد برايِ پيروانِ مذاهبِ مغلوب و اقليت های قومی و مذهبی صورت می گرفته و گرفته است ، چنان كه مهاجرت هايِ دسته جمعيِ دورانِ هجومِ اسكندر و هنگامه يِ ظهور و قدرت يافتنِ تازيان و سپس عصرِ حاكميتِ پادشاهانِ صفوي ، به ويژه به « هند » و « زنگبار » نمونه های تاريخی اين مهاجرت ها بوده که تا زمان حاضر نيز ادامه يافته است . چنين شرايطی ( مثلا ) مولويِ بلخي را وا می داشته است که سر از قونيه درآورد و خيامِ نيشابوري سرگشته يِ بغداد و بلخ و اصفهان گرديده ، تا برايِ ملكشاهِ سلجوقي رصدخانه بسازد و مي ساخته است ...
امثالِ فردوسيِ توسي نيز ، اگر خود زمين دار و به اصطلاح « ديهقان » و « فئودال » نمي بود و تماميِ ثروت و سرمايه يِ خانوادگي را به پايِ گردآوري و سرودنِ « شاهنامه » در طيِ سي سال صرف نمي كرد ، چنين اثرِ شگفت و بزرگي از تاريخ و اسطوره هايِ ايراني بر نمی آمد و برجای نمی ماند . اما باز مي بينيم كه همين « فردوسي » نيز ، سرانجام ناچار مي شود دست به دامنِ « سلطان محمودِ غزنويِ » ترك زبان و به اصطلاح « سني مذهب » بزند و حاصلِ سي سال تلاشِ خويش را به او تقديم كند ... و يا " حافظ "رِند و پاك باخته ی شيراز ، به ناچار برايِ « شيخ ابواسحاقِ آلِ اينجو » و « شاه شجاع » و ديگران و ديگران ، مديحه می سروده است و « انوری » ملک الشعرای محمود می گرديده و خلاصه اين که هرکدام از شاعران و دانشمندان و ادبيان و فلاسفه و اهلِ خِرد و انديشه كه نگاه می كنيم ، تنها در كنارِ خان و حاکم و قدرتمندی می بينيم و به تلخی شاهد قرار گرفتن ثروت و دانش در خدمت به حاكميت هايِ فاسد و ضدِ مردمي هستيم ...
و بدين گونه است كه برايِ افرادِ مستقل و خلافِ جريان – چه دارايِ استعدادي بوده اند و چه نبوده اند و چه درك و دريافتشان به حق و شايسته بوده و چه نبوده است – هيچ گونه امكاني وجود نداشته و حتا كتاب و ديگر منابعِ و ابزار لازم نيز ، به ايشان دست نمي داده است .
اين وضع جوامع شرقی در گذشته بود و اما زهي تأسف و أسف كه هنوز و اكنون نيز اين معيارها و زشتي هايِ تباه و ناروا – حتا شده به ضرب و زورِ حاكميت ها و دلارهايِ يا مفت و فراوان و نجوميِ نفت و ديگر ذخائر و منابعِ كشورها – حفظ مي شود و هنوز هم با تمامِ توان از رشد و طرحِ هر انسانِ به خِرد رسيده و آزادي كه بخواهد مستقل و جداي از انديشه ی حاکم بينديشد و احيانا کاري - حتا فرهنگی - صورت دهد يا ندهد وجود ندارد و هم چنان معيارهايِ تباه حاكم است و مقبوليتِ اجتماعی دارد ...
و فرجام سخن اين که : زمان کار خويش را کرده است و می کند و ديری نخواهد گذشت که معيارها و چارچوب هایِ فاسد و تباه در هم ريزد و انسان از تمامی پندارهای ناروا رها شود و چشم به دانش و شناخت و خودباوری بگشايد و زندگی و هستی را در نگاهی خِرد باور دريابد و کاری هم از دستِ هيچ کس ساخته نباشد و ... و مگر نه اين است که هر روز شاهد فرو ريختن اصلی از اصولِ پابرجا و مقبول هستيم و به آشکار پوست انداختنِ جامعه و انسان را می بينيم و پی در پی در برابرِ ارتباطات و دانش و تکنولوژی معاصر پس می نشينيم و پس نشسته ايم ؟ ؟ اين است که راهِ ميانه ای نمانده و آن چه را که اکنون نپذيرفته ايم ، به ناچار و به زودی و تلخی زمان بر ما تحميل خواهد کرد و « به ناگاه در خواهيم يافت که هيچ نبوده ايم ، غره گان به تاريکی و نعره زنان در سياهی» ... پس بيائيد و با مردم يكي شويد و آشتي كنيد . مرزهای خاص و عام را در هم بشکنيد و با همتي بلند و استوار ، رويِ خود را به سوی خلق بگردانيد و مطمئن باشيد كه حتما و هرگز زيان نخواهيد ديد و در ايراني آزاد و آباد ، همه و همه از روزانه هيچي كه اكنون دارند و داريم و نداريم بيشتر خواهند داشت و در رفاهي بهتر كه شايسته يِ ايشان است به « زندگي » بر خواهند خواست ...
هيچ انسانِ به خِرد رسيده ای جز اين نديده و به جز اين نمي انديشد ...
پس بيائيد همه با هم و متحد و هم دل و صادق و صميمي ، تنها به « ايران » و « انسان ايراني » بينديشيم .... و مسلك ها و مذاهب و عادات و آداب و چه و چه را به جايِ خويش واگذاشته ، از تحميل انديشه و نگاه خود بر ديگري و ديگران ، به پرهيزيم و متحدانه و دوستانه به حقوق آدمی همت کنيم ...
بيائيد ... بيائيد ...

اين دريچه هم چنان گشوده می ماند ...


|
شنبه، فروردین ۲۶، ۱۳۸۵

 

از این جائی و هر جائی - شعر امروز

از اين جائي و هرجائي

در اين روز و همين لحظه
كه من از خويشتن ، سرشارِ سرشارم
زباني گرم گفتارم
و با دادار دادارم
و زاين بسيارها ، بسيارها ، بيمارِ بيمارم
چه مي گويم ؟
چه مي خواهم ز " خود " ؟
اين روز و شب ، تكرار؟
*
گمانم هركه خورد آن ميوه را
دايم بُوَد در" رنج "
خودي ، جاويد و پاينده

چرا بايد بميرد " ذاتِ انساني " ؟
چگونه ازكلاغي يا چناري ، زود پا ترهم ؟
و يا از جويباري ، چشمه يِ جوشان ؟
مگر ما حاكمِ گيتي نمي باشيم ؟
چرا بايد بميرد ، نفسِ جاويدان ؟
چرا ؟ آري ، چگونه ؟
جز كه خود كردن ؟
نبايد كشت " انسان" را
چنان كو محترم باشد
زحيوان ، هستي ازهر نوع
*
ولي خيام و مولانا
نه حتا حضرتِ حافظ
- كه رِندان را صَلا گفتيم-
و يا سعدي ، غزل را برترين استاد
ويا آن فيلسوفان ، عارفان و شاعرانِ ما ؟
و ديگرها و ديگرها
چرا چیزی كه مي بايد ، نمي گفتند ؟
همه " ابهام " و " ايهام " و دو رنگي ها
نفهميدند – گويا - زندگاني را
چرا بعد از " مغول " با ما چنين كردند ؟
- مگر نه جمع شد تومارِ ناداني؟-
چه مي كرده ست با ايران نظام الملك ؟
و شاه عباس ، آن بت ساز ؟
چه ما كرديم ، با امروز ؟
تو گوئي بعدِ مزدك دفن شد عنوانِ ايراني
ز نوشروان و آن بيداد
هلا فرياد ، ای فرياد
*
- رهايم كن-
در اين جا ، زندگي كردن
قلويِ " رنج " ناداني ست
و انسان نيز انسان نيست

چگونه خود بيآرايد
به رِندي ها و پستي ها ؟
چگونه تن بيآلايد
به زشتي ها و زشتي ها ؟
*
و آري
" اين چنين بوده ست ـ گويا ـ داستانِ ما " ؟
(1)
به گند آغشته بسياران
به دور از" زندگي" با ننگ
كه ما با خويش بد كرديم
ستم كاران مدد كرديم
غلط ها بي عدد كرديم
*
ـــــــــــــــــــــــــــــ
(1) مصرع خودي است .
*
شعری از دفتر : " روایت شدن / ایران : تیرماه 1384" تنها نسخه ی الکترونیکی آن را می توانید از این وبلاگ دریافت کنید .


|
پنجشنبه، فروردین ۲۴، ۱۳۸۵

 

انقلاب 57 - خاطرات و تحليل

( از آرشیو خانه )
انقلابِ 57 - قسمت اول
( مقدمه ی دوم ) – چند ياد آوری :

به باور من بايد " انقلاب 57 " دقيقا به همين عنوان شناخته و به عنوان يک واقعيت تاريخی پذيرفته شود و سپس توسط کسانی که مقاطع حساسی چون سال های 56 تا 60 و 61 تا 67 را در داخل کشور گذرانده و درک کرده اند و بر کل يا بخش هائی از آن رويدادها نظارت و شهودِ عينی داشته اند ، مورد تأمل و بررسی و تحليل قرار گرفته و روايت شود . هم چنان که دوران به اصطلاح " سازنده گی " و سپس " اصلاحات " نيز بايستی توسط کسانی که در اين دو دوران حضور و نظارت داشته اند نگريسته و ثبت شود .
به عبارت ديگر : کسانی از نسل دوم و سوم انقلاب 57 که در مقاطع حساس ياد شده ، دست کم در سن عقل و بلوغ مصطلح بوده اند و به هر دليلی در جايگاه و شرايطی قرار داشته اند که بتوانند گواهی عينی خويش را از واقعيت های سياسی و نيز روند گذران جامعه بازگويند – به ويژه اهل تأمل و نظر – اکنون که به پشتِ سر می نگرند و گذران نسل های سوخته و به رنج نشسته را موردِ تأمل و بازبينی قرار می دهند ، لازم است روايت اين گذران را ، برای ثبت در حافظه ی تاريخی اين ملت و هويت ، بازگفته و به منظور ملاحظه و تطبيق ديگران ، در اختيار جامعه قرار دهند . باشد که از مجموع اين خاطرات و روايات " تاريخ واقعی پنجاه ساله ی معاصر ايران " با استفاده از منابع و آمارها و تحقيقاتِ و گزارش های رسمی و دولتی ، فراهم آيد و ثبت گردد ...
در واقع هر کسی به سبکِ خودش خاطرات می نويسد و بد هم نيست که هر انسانی حکايت و روايتِ آمدن و زندگی کردن و رفتن خويش را – به عنوان تنها حاصل اين آمدن و شدن – برای خودش يا ديگران بنويسد و در گوشه و کناری ثبت کند . اما خاطرات سياسی و روايتِ با ارزش ، مجموع تجربه ها و نگاه هائی است که فردائيان را از رفتن راه بيهوده و گرفتارِ تکرار شدن ، رهائی بخشد ، یا برحذر دارد و اصولا مگر " تاريخ " واقعی هر ملتی ، جز روايتِ تجربه هایِ گوناگون اجتماعی و بازگوی زندگی ها است ؟

و چنين است که معتقدم نسل های سوخته ی " انقلاب 57 " به ويژه اهالی قلم و نظر از ايشان ، بايستی روايتِ خويش را از اين رويدادِ تاريخ ساز و به خون و رنج نشسته باز گويند و اين تکليف برای کسانی که در کورانِ مسائل اجتماعی و سياسی معاصر بوده اند ، ضرورتی است که اگر فرو گذاشته شود ، نابخشوده خواهد ماند .
اما پيش از آن که به روايتِ خاطراتِ شخصی از " انقلاب 57 " به پردازم ، بايستی در موردِ واژه ها و مفاهيمی ، با يکديگر به توافق برسيم و آن موارد را ياد آوری کنيم .
1- هر گونه سانسوری - به هر صورت که باشد - دستِ کم به قابل استفاده بودنِ آن اثر و تجربه ، لطمه ای جبران ناپذير خواهد زد . بگذريم از آن که ممکن است کل موضوع را نيز لوث کند و ...
2- ما نبايد حوادث و دگرگونی های عميقی را که در شکل سياست و حاکميت از 57 تا 60 به وقوع پيوسته است ، به هيچ عنوان ناديده بگيريم ، يا از تأثير نهادهایِ سنتی و ارتجاعی ، در تأسيس جامعه کنونی به غفلت درگذريم و يا احيانا به تغافل برگذار کنيم .
3- بايد با در نظر گرفتن جامعه ی ايران شاهنشاهی ، شرايط پديد آمدنِ " انقلاب 57 " را توضيح داد و بيان کرد.
4- و سرانجام اين که : بايد در نظر داشت چگونه نالايق ترين اقشار در شوون گوناگون حيات اجتماعی قرار گرفتند و چه شد که اين گونه همه چيز از جايگاه و مقام واقعی خود فاصله گرفت و در هم ريخت ؟
5- پيشاپيش بايستی منظور خويش را از به کار بردن اصطلاح " انقلاب 57 " توضيح دهم و از هم آغاز ، راه را بر هرگونه سوء تعبير و استفاده ای ببندم . زيرا که بر اين باورم : " انقلابِ 57 " آن پديده ای بود که در حاکميتِ دکتر بختيار به بزگ ترين پيروزی خويش دست يافت و سپس تا استعفای مهندس بازرگان و سقوط دولتِ موقت ، جريان داشت و ادامه يافت و سرانجام نيز در 1360 در اختيار روحانيون شيعه قرار گرفت .
6- بنابراين هر کس که جامعه ی ايران شاهنشاهی را – دستِ کم در نوجوانی – گذرانده باشد و فعاليت های سياسی آن را شناخته و در حدِ خويش با آن درگير بوده است ، لزوم و گريز ناپذير بودنِ " انقلاب 57 " را نيز درک و تصديق خواهد کرد و حتا آن را شايسته ی نام خويش خواهد دانست . حالا در اين جا کار نداريم به اين که اين انقلاب يا جامعه ، سرانجام چه کسانی را به قدرت رساند ؟ و چرا و چگونه ؟ ؟
7- به باور من اين مباحث هر يک به جای خويش بايستی مورد بررسی و تأمل قرار گيرد و خواهد گرفت . اما فعلا بايد صلاحيت و شايسته گی عنوان " انقلاب 57 " را – حتا برای کل مجموعه – به پذيريم و به ضرورت و تأثير گذاری آن باور کنيم ، تا بتوانيم کودتاها و دگرگونی ها و دست به دست شدن هایِ درون حاکميت را – به ويژه در سال های 57 تا 60 - به عنوان تأثير گذار ترين مقاطع حياتِ معاصر ايرانی ، مورد تأمل و بررسی قرار دهيم .
8- به باور من اساسی ترين پرسش اين است که : آيا " انقلاب 57 " تحولی گريز ناپذير و ضروری و حتا حرکتی رو به جلو و شايسته ی تحسين و ستايش بود يا خير ؟ ؟ و مگر " انقلاب " جز به معنای دگرگونی است ؟ و آيا اين معنا در تغيير ساختار حاکميت و باورها و شوون سياسی و فرهنگی جامعه ی پيش و پس از 57 ، وجود و حضور داشته است يا خير ؟ ؟ آيا دگرگونی بين اين دو مقطع قابل تصديق نيست ؟ ؟
9- اين که ما ملت و هويت ، فرصت های تاريخی اندک خويش را به دليل مديريت و حاکميت مشتی نادان و فرصت طلب و انگل و نيز دزد و جانی ، از دست داده ايم و دستِ کم صد سال است که این بار با وجود دانسته گیِ بعضی از خواص ، باز هم – هم چون گذشته های تاريخی خويش – گرفتار تکرار بوده ايم و زندگی را در نادانی و ناتوانی گذرانده ايم ، در واقع بحثی است که به شناختِ انسان از زندگی و آفرينش باز می گردد و مقوله ای متفاوت با " خاطرات " است .
10- و آری که ما مردم از " مشروطه " تا کنون – و به ويژه در دوران نخست وزيری دکتر مصدق و جريان نهضتِ ملی – بهترين فرصت های تاريخی را ، برای رشد و توسعه ی آزادی و آگاهی داشته ايم . ولی چون حاکميت ها و مديريت ها در دستِ مشتی نادان و سودجو و درگير منافع حقير خويش بوده است ، مصلحتِ کشور و مردم به مصلحتِ خاندان های حکومتگر تغيير يافته و نتيجه اين شده است که از منابع و امکانات و شرايط زمان خويش حتا ، نتوانسته ايم بهره ی مطلوب وشايسته را بگيريم و هم چنان گرفتار حقارت های خويش باقی مانده ايم .
11- من در اين يادداشت ها هرگز " خاطرات " به معنا و عنوانِ رايجش نخواهم نوشت ، بلکه تحليل و تأمل خود را در زندگی خويش - که نخواسته در چنين دورانی قرار گرفته است – بيان خواهم کرد . اما چون دوران زندگی ام با ماجراها و شرايط و جريان هائی گره خورده است که به ويژه در مقاطع و بخش هایِ خاصی از آن ( 57 تا 60 ) به تاريخ و جامعه ی ايرانی مربوط می شود ، لذا پرداختن به آن را ضروری می بينم و بر آنم که روايتِ خود را از گذران سياسی و اجتماعی جامعه ی خويش ، در عمری به رنج و مرگ و اندوه و خون و دشنه و دار و قبرستان و پلشتی نشسته – حتا اگر شده برای عبرتِ ديگران – باز گويم و آن را به تأملی دوباره بنشينم .
12- و فرجام سخن اين که : وقتی – به عنوان مثال - " خاطرات آيه الله منتظری " يا ديگر آياتِ عظام و شخصيت های مطرح را می خوانم ، از اين که چای خوردن در فلان تبعيدگاه ، يا ملاقات های بيهوده و مشتی شعر و شعار ، به عنوان خاطرات سياسی يک شخصيت سياسی – حال چه روحانی و چه ملی و چه غير آن – معرفی و نقل شده و هر ياوه ای عنوان " خاطرات سياسی " را گرفته است ، متأسف و برانگيخته می شوم و تازه درمی يابم که نسل سومی ها شايد تا حدودی حق داشته باشند ، زيرا که وقتی رهبران قوم و قبيله ، در واقع به منظور فرار از بيان و ثبت خاطرات واقعی و قابل بيان خويش ، هر چرندی را تنها با اتکاء به نام و عنوان و شهرت خود ، به خورد خلق الله می دهند ، چه انتظاری از جوانان و نوجوانانی می رود که تجربه ی آن ها را ندارند و شايد هم به پيروی از همان بزرگان کتاب ها و يادداشت ها ، در چگونگی چند روز بازداشت خود می نويسند و از آن دکانی در جهت شهرت و محبوبيت می سازند ؟ ؟ وقتی که مراجع فکری شان به هر ياوه ای " خاطرات " می گويند و از چاپ و انتشار اباطيل و مزخرفات ابائی ندارند و مصلحت ها و مصالح آن ها را حتا به خود سانسوری و تن دادن به شعارهای تکراری و پنهان ساختنِ واقعيت های قابل ثبت وا می دارد ، از نسل دوم و سوم چه انتظاری می رود ؟ ؟
با چنين نگاهی خواهم کوشيد تنها آن چه را که به جامعه و سرنوشتِ اين قوم و قبيله ارتباط پيدا می کند و به نحوی ارزشی در اين رابطه دارد ، بيان کنم و از پرداختن به مباحث و موارد زايد و فاقد ارزش ثبت – دستِ کم به باور خودم – به پرهيزم و مرز بين خود گوئی و خاطراتِ سياسی را بشناسم و رعايت کنم و در بخش هائی که شخصا ناظر نبوده ام – يا نيازی به شهادتِ عينی ندارند – تحليل و روايتِ خود را تنها به عنوان فردی از نسل دوم " انقلاب 57 " بيان کنم و از زياده گوئی به پرهيزم .


ادامه دارد .


|
دوشنبه، فروردین ۲۱، ۱۳۸۵

 

چشم در فردایم - شعر امروز



آدما خسته مي شن ...

گاهي هم خسته ميشم
از تمومي ِ آدما
كوچه ها ، خيابونا
در چپ و راست حيوونا
از حسن خِنگ و تقي شمرِ گِدا
اين طرف علت و آن سو معلول
همه آدابِ پلشت و مقبول

نك بيا حلقه كمي تنگ بگير
باز اين سوي ، همه غلغله است
با نفهميدن و كج فهميِ خود
يا همه سطح و شتاب
صورتِ مسئله را پاك نمودن ، از بُن
مُردم از ناداني
اين همه آدمِ تك بعدي و بيمار و خراب
عاشق دريايم
ذهنِ تحليل گر و هوشي تيز
چشم در فردايم


شعری از دفتر " حديثِ کشک / تهران : 1382 " مقيم ارشاد تا کنون .
نسخه ی الکترونيکی آن را می توانيد در اين وبلاگ بخوانيد .


|
یکشنبه، فروردین ۲۰، ۱۳۸۵

 

آزادی و حقوق بشر - سخن روز


سخن روز : آزادی و حقوق بشر



گفت آری : " ورد خوب آورده ای "

" لیک سوراخ دعا گم کرده ای "

اکنون دیگر آن که نمی تواند و نتوانسته است ، این ضروری ترین الفبای زمانه را دریابد ، یا خائن به انسان و اندیشه است ، یا نادان و ناتوان . چگونه می توان نخستین حقیقتِ وجود را انکار کرد ؟ چگونه می توان در اکنون و این جا زیست و اکنونی نیندیشید ؟

چگونه انسانی است که نتوانسته است دریابد : تکنولوژی و " اصالتِ اندیشه " آزادی و حرمتِ حریم انسانی را آفریده است و زندگی در سرزمین های آفتابی و سبز " انسان " را ، به شادخواری و شعور و پای کوبی برانگیخته است ؟؟

و اما – این دیگر – سخن دیروز بود و تجربه ی دوست ساله ، نه حدیثِ امروز و اکنون ، که می خواهم باور کنم : بشریت و گیتی خِرد ، درآستانه ی فصلی تازه و قرنی - که شاید در تاریخ حضور انسان بر کره زمین بی بدیل باشد - ایستاده است و از کجا که بسیار قرن های پس از این ، از امروز و اکنون سخن نگویند ؟ ؟

و چنین است که می پندارم : تنها و تنها " آزادی " و به رسمیت شناخت حقوق انسان ها ، بدون هیچ تبعیض و محرومیتی – و به ویژه برای جوامع محروم ( که برخورداران برخوردار بوده اند ) – تنها پدیده ی جهان معاصر و تنها عنصری است که می تواند فردای بشری را بسازد و رقم زند .

چیزی جز این نیست . باور کنید ، اشتباه نکنید که نیست .

اکنون انسان در جایگاهی ایستاده است که ناچار گردیده و خواهد گشت : از دوستی و صلح و برخورداری از حقوق انسانی ، برای تمامی نوع بشر – به دور از هر استثنا و تبعیضی – سخن بگوید و به ویژه آن را باور کند .

گریزی نیست و جهان فردا ، جز با " اصالتِ اندیشه " اصالتِ انسان و اصالتِ حقوق وی ، سر بر نخواهد آورد . چیزی جز این نیست . از من به پذیرید .

هنگامه ی تکرار گذشته است . مگر می توان از ابزار و تکنولوژی و دانش مدرن بهره جست ، ولی هم چون قرن بوق به زندگی و انسان نگریست ؟

به راستی " کسی چنین خوابی دیده است ؟ " (1)

به یک باره احساس خواهیم کرد که هیچ نبوده ایم .

" غره گان به تاریکی و نعره زنان در سیاهی " (2) . " ما راه گم کرده ایم " (3) .

انسان تنها حقیقتِ موجود و تنها تحلیل گر هستی است و اگر روزی آزاد زیسته و آزادی را شناخته است ، دوباره نیز " آزاد " خواهد زیست و آزاد خواهد بود . ( حتا اگر ناچار شود دوباره به جنگل باز گردد ) .

اکنون واژه هائی چون استقلال - همانند تمامی چارچوب های پوسیده مان - رنگ باخته و معنای دیگری گرفته است . دیگر چیزی بر کسی پوشیده نیست و نمی ماند و نخواهد ماند .

قربانی کردن چیزی به پای چیزی هم ، حتا صورتِ موضوع را تغییر نخواهد داد . راهِ میانه ای نیست و " آزادی و حقوق بشر " اصالتِ انسان و زندگی ، شادکامی و شادخواری آدمی ، درک و شناخت و باور اکنونی و به رسمیت شناختن بلوغ جوامع بشری ، تنها راهِ حضور در " دهکده جهانی " است .

جز همه و باهم ، نخواهیم توانست در فردا زندگی کنیم . باور کنید غیب نمی گویم . کسی که نتواند انسان و خِرد را باور کند ، شایسته ی " زندگی " – به ویژه در فردا و فرداها – نخواهد بود .

می پنداشتیم که دیگر عصر قربانی کردن و و قربانی شدن و قربانی بودن - آن هم بر پیشگاهِ هیچ - به سر آمده است . اما به یاد آوردم که هنوز هرساله و هر روز ، گوسپندانی را به پیشگاهِ مرگ می برند و هنوز انسان نتوانسته است چرخه ی غذائی خویش را - حتا شاید به نفع خودش - تغییری انسانی و خِرد پذیر به دهد و خود را از طبیعت وابکند .

مگر نه این که انسان - هنوز و هنوز و تاکنون - تنها و منحصرترین ، نمونه و استثنای حیات است ؟ ؟ پس چرا و چگونه نباید استثنائی ببیند و استثنائی عمل کند ؟ ؟ چرا نتوانسته ایم و نمی توانیم ، خود را از طبیعتِ به اصطلاح لاشعور وابکنیم و اندکی انسانی و منحصر بیندیشیم ؟ ؟

چرا باید تنها شکار و قربانی کردن - و در همان حال خود قربانی بودن - را از طبیعت وام بگیریم و به ویژه نتوانسته ایم مزاحم اکولوژی و میحطِ زیستِ گیتی - به عنوان تنها محل شناخته شده و منحصر حیاتِ انسانی - نباشیم ؟ ؟

چرا و چگونه ؟ ؟

و فرجام سخن این که : " هلا یا اهل العالم " فردا از جنس امروز نیست و زمان آگاهی و برخورداری برای تمامی ملت ها و اقوام و هویت های بشری – بخواهیم یا نخواهیم – فرا رسیده و خواهد رسید و خلاصه روزی زمستان تمام خواهد شد ، اما " روسیاهی اش - تنها - برای ذغال خواهد ماند " ...

ضرورتِ همگانی ساختن " آزادی " و " حقوق بشر " – بدون هیچ استثنائی و برای تمامی نوع بشر – سرانجام خود را بر " دهکده ی جهانی " تحمیل خواهد کرد و اگر دیده نگشائیم – دوباره - از زمان عقب خواهیم ماند .

و این است که می گویم : اکنون و در این جا " آزادی و حقوق بشر " سخن روز و نخستین و تنها مقوله ی شناختِ معاصر ، در جهان بوده و خواهد بود . همین و دیگر هیچ .

(1 و2 و 3 ) مصرع ها خودی است .

و التمام .


|
چهارشنبه، فروردین ۱۶، ۱۳۸۵

 

تیترهای روز


سر فصل ها قابل تأمل


سکوت ، سکوت ، سکوتِ مرگ

آرامش ، آرامش ، آرامش پیش از توفان

اگر کسی به تئوری توطئه معتقد نباشد ، باید از آرامش و سکوتی که اکنون بر تمامی محافل سیاسی جهان سایه گسترده است ، دچار هراس یا امید گردد . به ویژه هنگامی که رفت و آمدهای بی سر و صدا و بی سابقه ی سیاست مداران را - در منطقه - مورد توجه قرار دهد .
و اما در داخل : چگونه می توان سکوتی این گونه یک پارچه را ، جز به " انفعالی مزمن " که حاکم و محکوم را در خود گرفته است ، تعبیر و تفسیر کرد ؟ ؟
چرا این گونه منفعل و منتظر مات مان برده است ؟ ؟ انگار کنش از دیگران است و واکنش از ما ...

جنجال ها و فریادها و ماجراهای بی پشتوانه و تبلیغاتی
– که به قصدِ مصرفِ عوام و خودنمائی های گمراه کننده ، دامن زده می شود – به کنار و سر جای خود محفوظ ، اما چرا جهان را این گونه سکوت گرفته است ؟ ؟

و به راستی ، اکنون در پشتِ پرده چه می گذرد ؟ ؟

اگر شرایطِ حاضر به معنای محاسبه و تدارکِ قدم به قدم ماجرا نباشد
، بایستی نگران حوادثِ آینده بود ... نکند که دیگربار به سناریوئی از پیش طراحی شده درغلتیم ؟؟

چشم بگشائیم ، چشم ...

نوروز آمده است ...

و التمام


|

This page is powered by Blogger. Isn't yours?


UP
 
لوگوي وبلاگ نگاه

نگاه

 


E.mail

Yahoo mail
gmail

PM


محمدرضا زجاجی * زاد روز: دوشنبه 4 آبان 1332 * دگر زاد روز: دوشنبه 4 آبان 1388

نام :  محمدرضا زجاجي

زاد روز:      دوشنبه 4 آبان 1332
برابر با  26 اکتبر 1953
دگر زاد روز: دوشنبه 4 آبان 1388
برابر با  26 اکتبر 2009

كتاب هاي الکترونيکي :
1- حديثِ كشك ( دفتر شعر )
2- روايتِ شدن ( دفتر شعر )
3- حرف اول ( دفتر شعر )
4- از كوچ ها تا كوچه ها ( دفتر شعر )
5- داستان قاضي حمص ( طنز تلخ )

Previous Posts
  • تولد
  • اندوهی بزرگ برای روشن فکران و آگاهان ایران
  • امسال هم چون سال ها
  • بيماري هاي همگاني ، ريشه دار در مباني - مقاله
  • و تاريخ به روايتي ( 3 ) شعر كلاسيك
  • و تاريخ به روايتي ( 2 ) شعر كلاسيك
  • و تاريخ به روايتي ( 1 ) شعر كلاسيك
  • زندگي هاي سوخته و بدفرجام
  • داستان قاضي حمص - مجموعه ي كامل
  • داستان قاضي حمص - 15- شعر كلاسيك

  • Archives
  • اوت 2004
  • سپتامبر 2004
  • ژانویهٔ 2005
  • فوریهٔ 2005
  • مارس 2005
  • آوریل 2005
  • مهٔ 2005
  • ژوئن 2005
  • ژوئیهٔ 2005
  • اوت 2005
  • سپتامبر 2005
  • اکتبر 2005
  • نوامبر 2005
  • دسامبر 2005
  • ژانویهٔ 2006
  • فوریهٔ 2006
  • مارس 2006
  • آوریل 2006
  • مهٔ 2006
  • ژوئن 2006
  • ژوئیهٔ 2006
  • اوت 2006
  • سپتامبر 2006
  • اکتبر 2006
  • نوامبر 2006
  • دسامبر 2006
  • ژانویهٔ 2007
  • فوریهٔ 2007
  • مارس 2007
  • آوریل 2007
  • مهٔ 2007
  • ژوئن 2007
  • ژوئیهٔ 2007
  • اوت 2007
  • آوریل 2008
  • ژوئن 2008
  • ژوئیهٔ 2008
  • آوریل 2009
  • نوامبر 2009
  • اکتبر 2010


  • گزيده ها ، كوتاه ، گوناگون :

     دولت ها جز به منظور و در مسير از بين بردن خويش و ايجاد آگاهي و اخلاقِ خودگردانيِ عمومي در آحاد مردم ، مشروعيت حضور ندارند و جامعه يِ برتر انساني ، مجموعه ي آگاه و شادكام و خودگرداني است كه بي نياز از هر پاداش و مجازاتي، بينِ كاميابي خود و ديگران جمع كرده و آگاهانه و فطرتا، به نيكي ها وفادار و پاي بند باشد .

      ناداني تنها و بزرگ ترين ميراثِ گذشته گاني است که همواره خود را روايتِ منحصر هستي مي شمردند .

     " دانائي " زيستن در نشئه ي وصف ناپذيري است که غرور بودن و آفريدن و " بي نيازي " را مي آموزد و هر آن چه « رنج » را به هيچ مي شمرد .

     آن كه از حجاب در نگذشته زيبايي را نشناخته است . درود بر هنگامه اي كه پرده ها فرو افتند . رنگ و بوي زشتي را ، چگونه روي به گردانيم ؟

     بزرگي را كه مي گفت : « درد انسان متعالي ، تنهايي و عشق است » گفتم : آن كه در عشق ناتوان باشد ، محكوم و بايسته ي تنهايي است .

    عشق ورزيدن ، آزادي ِ دو تن در خواستن و دوست داشتنِ يكديگر ، نخستين اصلِ شاد زيستن است و زندگي هيچ اصالتي- جز خويش- را بر نمي تابد .

     بت پرستيدن و بت شكستن و بت ساختن و بت شدن و خود شكستن ، تمام « بت » است و بت سازي ... چه آسوده و زيباست آن كه آفرينش را ، چنان كه هست مي بيند و در مي يابد و چندان تواناست كه از هر بتي بي نياز است . تنها انسان ناتوان ، توانايي را بتِ خويش مي سازد . انسانِ توانا كمبودي نمي بيند و نمي شناسد . او هر چه را بخواهد به دست مي آورد و بر هرچه بينديشد تواناست و نيازي به تكيه گاه ندارد . تنها پيران و بيمارانِ ناتوان هستند كه به ديوارها تكيه مي كنند .

     آرزو ، اميد و آينده ، واژه گانِ مجعولِ ناتواني است . هنگامي كه ناكاميِ خويش را ، فردايي مي سازيم ، هم امروز را نهاده ايم . اگر درلحظه زندگي كنيم ، چيزي را فرو نگذاشته و همواره خواهيم زيست .

     آن چه به شمار مي آيد تنها حال است و تاريخ ابزار و دانشِ مورخ - و نه ظرفِ زندگي- است . « زندگي » ظــرفِ اكنون است ، و آينده وجود ندارد . آن چه قابلِ لمس و شهود است ، لحظه هايند و اكنون نه گذشته و نه فردا .

     هنگامي كه پرده ها هم چنان فرو افتاده و ديده ها بسته است ، چشمان و زبان هاي گشاده ، كدامين نگاه و مخاطب را خواهند يافت ؟ خفته گان و مرده گان ازجنسِ سخن نيستند .

     آن كه به انتظارِ نيكي منفعل مي نشيند ، تنها - آن را - انكار مي كند . درحالي كه كمالِ مطلوب ، انكار نيكي و جست و جوي ِزيبايي است . انكار همواره راهي به جست و جو و تصديق رها ساختنِ موضوع و چشم بستن برحقيقت است . آدمي چيزي را باور مي كند كه از اثباتِ آن نا توان باشد . آگاهي و فهم ، از مقوله ي تفسير و تبيين و تحليل است و با واژه و انديشه سر و كار دارد . اما باور ازمقوله ي تقليد و پذيرش و ناداني است .

     سخن گفتن از روشنايي درتاريكي و سياهيِ شب ، گام زدن درخواب است و چيزي از جنسِ كابوس .

     حقيقت از جنسِ فهم و شناخت و از بيان و واژه بي نياز است . آن حقيقتي كه نيازمند توضيح و اثبات و توجيه باشد ، چيزي ازجنسِ تاريكي به همراه دارد و همواره مكرانديش و توجيه گر ، باقي خواهد ماند .

     انسان تنها حقيقتِ موجود و تنها تحليل گر هستي است و اگر روزي آزاد زيسته و آزادي را شناخته است ، دوباره نيز آزاد خواهد زيست و آزاد خواهد بود . ( حتا اگر ناچار شود دوباره به جنگل باز گردد ) .

     کسي که نتواند انسان و خِرد را باور کند ، شايسته ي زندگي – به ويژه در فردا و فرداها – نخواهد بود .

     هنگامي كه پرده ها فرو افتند ، به ناگاه درخواهيم يافت كه تمام در بندِ شكل و پوسته بوده ايم ، نه مغز و محتوا .

    با همان شتابي كه روز بر شب چيره مي شود ، به ناگاه درخواهيم يافت كه « هيچ » نبوده ايم ، غَره به تاريكي و نعره زنان در سياهي .

     عارفان و صوفيانِ ما ، بيش از آن كه بيان كننده ي رمز گون حقيقت باشند ، خود حجابِ آن بوده اند .  

    بندگي و زنجيري كه ناداني بر دست و پايِ انسان مي گذارد ، در همان حالي كه به سستي پوسيده ترين نخ ها ست ، ستبرترين و محكم ترين و ديرپاترين زنجيرهاي پولادين را ، برشخصيتِِ « انسان » استوار مي سازد و جز به بهاي نيستي و مرگ گسسته نمي شود و بر نمي خيزد .

     اگر به معناي واژه ها - در امروزِ جامعه - نگاهي با تأمل داشته باشيم ، به خوبي و به زودي در خواهيم يافت كه چه تحولي در حالِ وقوع است . هر كسي كه اهل تأمل و دقت و قادر به تحليل باشد ، به خوبي تهي شدنِ واژگانِ فارسي را ، از معنايِ معهود و مرسوم و منظورِ خويش- در اكنونِ جامعه - در خواهد يافت و به پوچي الفاظي كه بام تا شام ، موردِ استفاده ي« خاص » و « عام » است ، خواهد خنديد .

     آن چه از آسمان مي آيد زميني است و هر زميني ، حاصلِ خويش را بَر مي دهد . خوشا سرزمين هاي سر سبز ، بارور و شكوفا . خوشا بي كراني ها ، بزرگي ها و بلنداي نگاهِ فرزانه گان و خوشا « انسان » و زندگي زميني او .

     آدميان چگونه مي توانند راجع به چيزي كه هرگز نديده ، لمس نكرده و آن را نشناخته اند ، اين گونه با قطع و يقين سخن به گويند ؟ انگار قلويِ ايشان است و خود زادنش را گواه بوده اند . تنها احمقان و ناآگاهان مي توانند - با چنان قطعيتي- سخن به گويند .

     فيلسوفان و متكلمانِ ايراني ، هنگامي كه پرده هاي آويخته را ديده اند ، در رسيدن و دريدنِ آن ها كوشش كرده اند و به هنگام - نيز- برآشفته از غوغاي عوام و نادرستي ها ، روي پوشيده اند . خوشا آن كه كلامي از ايشان شنيده باشد . اما چه بسياري از آن ها كه در همان گام هاي نخست و ميانه ، كوري و ناتواني خويش را ، در زنگار كلماتِ فريبنده نهفته اند و همواره ناداني خود را ، در هياهوي پيروان و دشنه هاي تعصب ، پنهان ساخته اند . كوچكي هم ايشان بود كه انسان را ، به « رَحم » برانگيخت .

    در شگفتم از آن كه : چگونه اهلِ سخن از خداي خويش مي خواهند ، تا آبرويِ ايشان را حفظ كند ؟ و مردمان نيز ، براين دعا آمين مي گويند . آيا لحظه اي نمي انديشند كه اين دعا ، بهترين گواه بر دو شخصيتي بودن ايشان ، پليدي باطن و فريبنده گي ظاهر و درخواست شركتِ خداوند در مكر و ظاهر آرايي و عدم افشاي زشتي هاي دروني و شخصيتي ايشان است ؟  

    زيستن با دو شخصيت ـ يا چند تا ؟ـ تنها بايسته ي آدمك هاي كوچك و زبون - يا مستأصل- است .

    آدمك ها زشتي و پليدي را حيواني مي پندارند و نيكي را روح خدا در كالبدِ آدمي مي نامند . اما من هيچ حيواني را نيافته ام كه بتواند چيزي را ، در خويش بيآرايد و پنهان سازد و اين تنها آدميانند كه از روح خدا كمك مي گيرند ، تا زشتي و عفونتِ خويش را پنهان سازند .  

    حيوان با « غرايزِ » خويش مي زِيد ، اما آدمك ها از « غرايزِ » خود شرم دارند و همواره آن ها را ، در لايه هايي از نيرنگ و ريا مي آرايند . گويا از زيستنِ خويش شرمگين و پشيمانند...  

    زندگي با « غريزه » گناهي است نابخشودني بر « انسان » و چنين آدمياني ، بايد كه برخويشتن به گريند ...  

    گيتي را زندان دانستن- يا زندان ساختن - بايسته ي مرگ انديشانِ شب روي است كه از زندگي و   انسان انتقام مي طلبند . و چه خوش فرموده است : اما اين كه او از ساخته هاي خويش انتقام مي گيرد ، گناهي به ضدِ « خوش ذوقي » است . (نيچه)  

    مي گويند : " خداوند بهترينِ مكر كنندگان است " اما قادرِ مطلق را ، چه نيازي به مكر است ؟ و مگر اراده يِ او را عينِ فعل نمي دانيد ؟ آن كه چون مي گويد : بشو مي شود ، چگونه دام مي گسترد ؟ آيا هنگامِ آن نرسيده است كه واژه ها را دوباره معنا كنيم ؟ ؟   

    ميراثِ گذشته گان ناداني و فريب است . دانايان را در اين مرزبوم اندك و تنها - يا بر دار - توان ديد .  

    آن كه بي مستي،ادعاي خدا كند : مست است يا دروغ گو ، يا كه از خدا هيچ نمي داند ...  

    ميوه ي " جاودانه گي "و شناختِ هستي كه انسان را به جرم خوردن از آن ، گناه كارِ ابدي دانسته و از بهشتِ خويش اخراج مي كنند ، اكنون در برابر آدمي رخ نموده است ... و خوشا معرفت هاي ربوده شده از خدايان . خوشا زندگي . خوشا انسان . فراخناي انديشه بر انسان مبارك باد ...  

     هيچ حقيقت واحدي جز زندگي زميني انسان وجود ندارد .

    منِ انديشه گر ، ضرورتِ فرداست 

    ستم تباه كننده ي هستي است . 

    چرا بودن ، در فردا بودن است . 

    هميشه زيباترين تجربه هاي امروز ، فردا را ساخته اند . 

    خويشتن را تقدير فردا بشناسيد تا در امروز زندگي كنيد . 

    زندگي كردن در امروز ، درك فرداست . 

    خود انديشي ، آفريننده گي است . 

    بخشنده گي ، غرور بودن است .

    با خود زيستن ، آموختن بي نيازي و آفريدنِ خويش است . 

    انكار و ترديد ، بزرگ ترين آفريننده گي هاست . 

    خانواده و زناشويي ، يادگار ادوار كودكي و نادانيِ آدميان پيشين است ولي « عشق » پديده ي آگاهي و شناخت و حاصل دوست داشتن ، خواستن و شاد بودنِ بالغان و فرهيخته گان است . عشق زندگي مي سازد و بي كراني ها را مي طلبد ، اما خانواده و زناشويي حاصلي از نفرت ، تجاوز ، اجبار و عادت را در پي خواهد داشت و كودكاني بيمار و ناتوان را ، به ميراث خواهد گذاشت . در عشق چيزي از جنون است و در زناشويي معنايي از سكون .

     واژه ها تا چه هنگام معناي خويش را بر نخواهند تافت ؟ و كلمات كي پرده خواهند افكند ؟

    آن كه نمي تواند در تنهائي با خويش باشد ، محكوم به مرگ است . 

    شناختن زيبايي ، اجبار هستي است . 

      ديشب جنازه ي اندرز را به گورستان مي بردم . اشتران مي گريستند و گورهايِ منتظر فرياد مي كردند . هنـگامي كـه پوستين كهنه ي پدران خويش را به خاك مي سپردم ، تنها هم ايشان را ازخانه ساختن در هجوم سيل و توفان - بر گسل هاي آشكار- سرزنش مي كردم . فردايِ آن شب ، برادران و خواهرانم با اكثريت قاطع ، به برج سازي در باغچه هاي خانه ي پدري رأي دادند . اكنون استخوان هاي لهيده ام - از عفونت گنداب ها - تمامي زندگي هاي نهاده را مي گريد .  

    تعريف هايِ جـزمـي و ايستـا از « آفرينش » همواره محكوم به نزديك ترين و قطعي ترين مرگ ها هستند .  

    انساني كه مرزها را مي شكند ايستايي را بر نمي تابد و توانِ كشف و شناخت زيبايي را دارد و چنين است كه همواره در حال شدن و بودن و دريافتن و گذشتن ، هيچ جزم و يقين ابدي را بر نخواهد تافت .  

    هيچ گاه « آفريدن » به معناي شناختِ « آفرينش » نبوده است . اما همواره كساني لذت آفريننده گي را مي چشند كه اصالت « زندگي » را ، دريافته باشند .  

    شناخت زندگي و انسان اجبار و ضرورتِ زيستن در اكنون است .

    كسي كه به بيداد تن مي دهد ، خود زندگي را انكار كرده است .

    شناختن هستي و انسان ، تنها روش ممكن براي زندگيِ كاميابِ انساني ، اما هرگز الزامِ همگاني نيست .  

    همواره جعلي ترين و خطرناك ترين تعريف ها از « آفرينش » و انسان ، جزمي ترينِ آن ها بوده اند و هستند .  

    كسي كه مي گويد : " اين و نه هيچ چيز ديگر " بزرگ ترين مانع رشد بوده و نارواترين و فريب آميزترين نگاه ها را - تنها با هدف حاكميت بر ديگران - ارائه خواهد كرد .  

    تا انسان و زندگي وجود دارد ، هيچ شناخت و تعريفي از هستي نمي تواند « كلام آخر » باشد ـ و دقيقا به همين دليل ـ هيچ شناختي نمي تواند و نبايد ادعاي جاودانگي داشته باشد . اين است كه هر گونه "جزم انديشي "محكوم به ايستايي و بطلان بوده وآبشخوري جز فريب و سلطه و ناداني ندارد .  

    براي هميشه بودن ، شايسته تر و گريز ناپذيرتر از تعريفي سازنده ، ويران گر ، خود انكار و خود آفرين و همواره در حالِ دگرگوني وجود ندارد .  

    كساني كه بتوانند زندگي و انسان را براساس شناختي خود باور و خود انكار تعريف كنند و لحظه هايِ در حال گرديدن و شدن را در آن بشناسند ، همواره آفريننده ترين انسان ها هستند .  

    هرچه به اوج نزديكتر شويم ، حضيض را بهترخواهيم ديد . اما برايِ بهتر ديدن بايستي همواره چشماني نافذ ، نگاهي شكافنده و شكوفا داشت و قدرت خلق و انكار هر فضيلتي را آموخت و تجربه كرد .  

    آن چه خود را تنها روايتِ آفرينش و سخنِ آخر مي داند و برايِ انسان ها « نيك و بد » را تعريف و تعيين مي كند ، نوع و ريشه اي از نيرنگ را در خويش پرورده و هم - درآغاز- دانائي و خِرد را ، بر مسلخ « غريزه » قربان خواهد كرد .

    هيچ گاه و هرگز هيچ حقيقتِ منحصري وجود نداشته و نمي تواند وجود داشته باشد ، زيرا همواره حقيقت ها هستند و زيبائي و زيبايان ، كه پي در پي به انكارِ خويش و آفريدن و تعريفِ روايت هايِ تازه و ديگرگون - از هستي - برمي خيزند .  

    كثرت و گوناگوني و دگرگوني ، شدن و بودن و آفريدن ، همواره بستر گريزناپذيرِ آفرينش و زندگي است .  

    زيبايي درآفرينندگي است كه معنا و تعريف مي شود و خلاقيت همواره نياز هستي و استمرارِ زندگي بوده است ، پيش از آن كه هيچ خدايي برآن فرمان راند .

    بگوئيد نيستم ، تا باشيد .  

    هنگامي كه بتوانيم « تنها » زندگي كنيم « آفريدن » را خواهيم آموخت .

    بگذاريد كودكان سخن به گويند ، خواهيد ديد كه مامِ طبيعت ـ اين زيبايِِ فريبنده و خشمگين ـ از شما مي گويد ...

     اخلاق نابودي است كه بودن را مي آموزد . اما تا نباشي چگونه مي تواني بودن را ـ حتا با قدرت بر انهدام زندگي ـ بيازمايي؟ چگونه ؟

    تا از همه چيز در نگذريم ، هيچ به كف نخواهيم آورد . اما چون از خويش تن گذشتيم ، در لحظه خواهيم زاد .

     ستم گري تنها آن نيست كه ديگران را قرباني كنيم . بيداد آن است كه انسان « خويش » را رها كند و به ناروائي تن بسپارد .

    برايِ دادگري ، هميشه بايد از بيداد گذشت .

     بي شناختِ هستي و انسان ، چگونه مي توان آن را تعريف و نقد كرد ؟؟ اما شناخت زندگي همواره الزام و ضرورت همگاني نبوده و نخواهد بود .

     بسياري از فيلسوفان و فرهيخته گان ، ياوه هاي بسيار گفته اند ، اما همواره براي درگذشتن از ياوه هاي بسيار ، در آغاز بايد روايات و تجربه هاي گوناگون را شناخت ، تا قادر به نقد و داوري آن ها گرديد ... بنابر اين گردونه يِ دريافت هايي كه هر روز خود را انكار مي كنند و همواره درحال دگرگوني و حركت و تازه گي هستند ، گريزناپذيرترين پديده ي حيات انساني ـ و نه غريزي ـ است ...

     امروزه هنگامي كه انديشه ها و افسانه هايِ اهلِ باور را مي خوانم و در آن تامل مي كنم ، در شگفت مي شوم كه چگونه روزي همين افسانه هايِ گاه يا بيشتر زشت و مصنوعي و تقلبي و كپي برابرِ اصل را ، مي خوانديم و به آن دل مي داديم و آن قصه ها را باور مي كرديم ؟ چگونه است كه بزرگان ما نيز چيزي از حقيقتِ خويش و جهان را درك نكرده بودند ؟ چه عمقِ جهل و ناد اني و بيماري بايد جامعه اي را فرا گرفته باشد كه قرن ها و نسل ها مردماني با ادعاي ِ فرهيخته گي ، خود و جامعه و جهان را توجيه كنند و گول به زنند و گول بخورند ؟ آخر چگونه ممكن است ، هزاران سال بگذرد و دانشمندان و فيلسوفانِ قوم و ملتي نتوانند " حقيقت " را دريابند ؟ يا اگر تك آدم هايي چيزي را دريافته اند ، نتوانند – يا اجازه نداشته باشند - آن را برايِ ديگراني كه تحتِ حاكميتِ فكري و فرهنگيِ ايشان قرار دارند ، بيان كنند و توضيح دهند ؟

     همواره بر پهن دشتي كه از آنِ گوناگوني ها و بزرگي هاست ، درود مي فرستم .

     هنگامي كه در كودكي از روستايِ پدرانم - به بهايِ بي خانماني و رنجي دراز - مي گريختم ، هرگز گمان نمي بردم كه كوچكيِ دامنه يِ زندگي و نگاه ، چگونه فضيلت هايِ انساني را ، در خويش دفن مي سازد و خود به جعل فضيلتِ توجيه گري هم چون « قناعت » بر مي خيزد .

    چگونه است كه شادكاميِ امروز را انكار و دريغ مي كنيم ، اما هم آن را وعده به فرد ا مي دهيم ؟

     انسان تنهاست و « تنها » خواهد ماند ، مگر آن كه عشق را بشناسد و خويش تن را بيابد .

    نگاهي كه اكثريت را محكوم و عوام و پيرو مي خواهد ، هرگز نمي تواند آزادي و آگاهي را برتابد و همواره با نيرنگ و دروغ آميخته خواهد ماند .

    آيا انسان را هم زادي است ؟ پس چگونه تنهايي و ناتواني خويش را ، خداوندي بر مي آورد « يگانه » چون خويش و تهي از ناتواني و همانندي و مرگ ؟

    هنگامي كه بزرگ ترين « بت » ها مي شكنند ، چه زود به كوچكي و پوچيِ تمامي پديده ها و ساختارهايِ فرودست پي مي بريم ، گويا هرگز هيچ بت و برگزيده اي و هيچ بند و كراني ، وجود نداشته است .

    هر كه بي مستي ادعاي خدا كند ، مست است يا دروغ گو ، يا كه از خدا هيچ نمي داند .